Wielkanoc to wyjątkowy czas, w którym przyroda budzi się do życia a wszystko wokół zaczyna się zielenić. Myśląc o tych Świętach, od razu przychodzi nam na myśl wiosna, malowanie kolorowych pisanek czy wspólne przygotowywanie pyszności na wielkanocny stół. Jak większość Świąt, również Święta Wielkanocy charakteryzują się swoimi tradycjami. Poznaj najciekawsze zwyczaje wielkanocne!
Przygotowywanie koszyczka, wielkanocne śniadanie, stukanie się pisankami czy Śmigus Dyngus to zwyczaje wielkanocne, które zna i praktykuje niemal każda polska rodzina. Podobnie jest z Prezentem od Zajączka, ale czy każdy z Was wie skąd wzięła się taka tradycja?
Skąd pomysł na Prezenty od Zajączka?
Tradycja ta pochodzi z Niemiec, a związana jest prawdopodobnie… ze zwyczajami ptaków. Niektóre polne ptaki wiosną składają jaja w opuszczonych legowiskach zajęcy. Dawniej, gdy zapasy żywności się kończyły, ludzie udawali się na poszukiwanie jaj i znajdowali je właśnie w tych nietypowych miejscach. Znalezienie jajek w momencie gdy kurczyły się zapasy żywności, chłopi traktowali jako prezent od losu.
Czy zawsze tradycja wyglądała tak samo?
Do niedawna w Polsce zwyczaj związany z prezentami od Zajączka, był obchodzony jedynie w niektórych rejonach – na przykład na Śląsku czy w Wielkopolsce. Obecnie jednak staje się coraz bardziej popularny.
Jak większość tradycji, również ta związana z obdarowywaniem najmłodszych podczas Świąt Wielkiejnocy zmieniała się na przestrzeni lat. Dawniej, ludzie na wsiach zakopywali jajka w pobliżu domu, a zadaniem dzieci było ich odszukanie. W zamian za znalezienie ukrytej pisanki, dopiero otrzymywały nagrodę – zazwyczaj były to jakieś słodkości.
Dziś, w czasach gdy ta tradycja staje się coraz bardziej znana, nadal wygląda ona inaczej w różnych rejonach Polski.
W Wielkopolsce zanim Wielkanocny Zajączek przyniesie prezent, dzieci muszą najpierw przygotować dla niego przytulne gniazdko. Dopiero tam, w niedzielny poranek Zając zostawi upominek. W innych regionach, zamiast własnoręcznie zrobionego, słomianego gniazdka zostawia się po prostu koszyczek. Są też takie domy, gdzie Wielkanoc rozpoczyna się od porannego szukania prezentów w ogrodzie. Dzieci same muszą znaleźć na podwórku miejsce, w którym Zajączek zostawił prezent.
A jakie zwyczaje wielkanocne są w innych krajach?
Australia – tu Wielkanocny Zajączek nie jest tak dobrze odbierany jak w Polsce, ze względu na to, że króliki są tam traktowane jak szkodniki. Popularnym zwyczajem jest natomiast jedzenie słodkich bułek, które dekorowane są symbolem krzyża.
Meksyk – Wielkanoc jest tam najbardziej wyczekiwanym świętem, które trwa 14 dni. Podczas obchodów, Meksykanie tańczą i bawią się na ulicach miast podziwiając przy tym pokazy sztucznych ogni.
USA – jednym z panujących tam zwyczajów jest… rewia kolorowych kapeluszy. Podczas gdy u nas dzieci prześcigają się w zrobieniu jak najokazalszej palmy, Amerykanie puszczają swoją wodzę fantazji przy tworzeniu pomysłowych kapeluszy i innych nakryć głowy. Królują oczywiście kolorowe kwiaty, pióra ale i inne fantazyjne elementy, na przykład w kształcie królików.
Włochy – we Florencji, podobnie jak w Meksyku, ludzie wychodzą świętować na ulicę. W Wielką Sobotę wszyscy mieszkańcy biorą udział w paradzie, a za uczestnikami parady toczy się wóz wypełniony fajerwerkami, których wybuch jest największą atrakcją tego dnia.
Cypr – tu tradycją jest malowanie jajek. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie to, że wszystkie z nich mają ten sam kolor. Każde jajko jest tam czerwone, co symbolizuje krew Chrystusa.
Afryka – na czas Wielkanocy kościoły są przystrojone dekoracjami w kształcie motyli wykonanych zazwyczaj z liści bananowca. Podczas nabożeństwa mężczyźni śpiewają, kobiety krzyczą a wszystkiemu towarzyszą tradycyjne afrykańskie bębny.
Jak widać “co kraj, to obyczaj”, o których istnieniu nie każdy z nas zdawał sobie sprawę. W Polsce również są (lub były) takie tradycje, o których niewiele z nas słyszało. W większości domów nie są już kultywowane. Warto jednak sobie o nich przypomnieć.
Zobacz nasze życzenia wielkanocne!
Nietypowe zwyczaje wielkanocne w Polsce
Turlanie jajek – zwyczaj znany głównie we wschodniej Polsce, polegający na turlaniu pisanek po pochyłej powierzchni. Malowane jajka turlało się po kolei, a właściciel trafionego jajka wygrywał pieniądze lub cukierka.
Kurek dyngusowy – w świąteczny poniedziałek, młodzi mężczyźni jeździli z przyozdobionym wózkiem, na którym siedział kogut lub z jego podobizna. Odwiedzali okoliczne domy, w których mieszkały młode kobiety. Jeśli dziewczynie spodobał się któryś mężczyzna, otrzymywał od niej jajko.
Topienie Judasza – zwyczaj obchodzony na południu Polski. Przypomina topienie Marzanny, bo polega na topieniu własnoręcznie wykonanej kukły, która symbolizuje postać Judasza.
Dziady Śmigustne – w nocy z niedzieli na poniedziałek, przebierańcy w słomianych strojach chodzili po domach i oblewali wodą tych, którzy nie dali im żadnych prezentów czy słodyczy. To jeden z najstarszych zwyczajów ludowych w małopolsce.
A co z prezentami…?
Zazwyczaj prezenty, którymi obdarowywane są dzieci to czekoladowe jajeczka bądź inne słodycze – dlatego też świetnym wyborem podczas kupowania prezentu będzie Pokaz w Manufakturze Cukierków albo Degustacja Czekolady. Wielkanocny Zajączek podpowiedział nam również, że dzieci ucieszą się także z Szalonej Zabawy na Trampolinach czy Lekcji Karate dla Dzieci. Są to drobne upominki, z których najmłodsi chętnie skorzystają a przy tym będą się świetnie bawić. Dla nastolatków polecamy Przygodę w Escape Roomie, w której możecie uczestniczyć całą rodziną, a także z Zabawy w Wirtualnej Rzeczywistości.
Przy kupowaniu prezentów dla swoich pociech pamiętajcie, że najważniejsze jest wspólne spędzanie czasu, bo to właśnie dzięki wspólnym chwilom ten świąteczny nastrój pozostanie z Wami na dłużej.