Skąd wzięła się tradycja ubierania choinki‭?

Święta Bożego Narodzenia to czas, który spędzamy z bliskimi, rodziną i przyjaciółmi, zasiadamy razem z nimi do stołu i spożywamy uroczystą kolację. Święta kojarzymy też z różnymi tradycjami, między innymi: przygotowaniem dwunastu potraw, obdarowywaniem prezentami, śpiewaniem kolęd, kładzeniem sianka pod obrus czy zostawieniem dodatkowego nakrycia dla zabłąkanego gościa.

 

W każdym domu różnie podchodzi się do tych zwyczajów – jedne są praktykowane, a inne nie. Każdy przygotowuje się do świąt w zgodzie z własnymi preferencjami, jednak co do jednego zwyczaju wszyscy są zgodni. Choinki pięknie wyglądają w naszych domach, a przy tym wprowadzają wyjątkową atmosferę. Przystrajamy je w najróżniejszy sposób, za pomocą bombek czy własnoręcznie wykonanych dekoracji. Na czubku drzewka zawieszamy gwiazdę bądź iglicę, zaś pod nią kładziemy prezenty. Choinka jest chyba stałym elementem we wszystkich domach, bo kto bez niej wyobraża sobie Wigilię?

 

1408993_71594995

 

Drzewko bożonarodzeniowe pełni nie tylko funkcje estetyczne. Tradycja jest przede wszystkim zakorzeniona w historii. Początków przystrajania choinki możemy doszukać się już w Alzacji – rejonie pogranicznym Francji i Niemiec, gdzie iglaste drzewka dekorowano jabłkami, orzechami, świecami oraz ozdobami z papieru. Miało to symbolizować rajskie drzewo, które w czasie przesilenia zimowego miało dawać nadzieję i być symbolem odradzającego się życia. Informacje na ten temat pochodzą głównie z XV i XVI wieku, a dokładniej z kazań kościelnych, w których krytykowano ten zwyczaj, traktując jako pogański. Mimo krytyki, tradycja ta zyskiwała coraz większe uznanie, między innymi za sprawą Marcina Lutra, który popularyzował ją na terenie protestanckich Niemiec. Z czasem także katoliccy duchowni zaczęli zachęcać wiernych do stawiania choinek na pamiątkę pierwszych rodziców – Adama i Ewy. Jabłka, którymi przystrajano drzewko, miały przypominać o grzechu pierworodnym i być symbolem płodności. Świece symbolizowały światłość czyli Chrystusa, ponadto były związane z kultem zmarłych. Jednak w praktyce o tym co zawieszano na drzewkach decydowała regionalna praktyka.

 

1435390_81952604-2

 

Zwyczaj w szybkim tempie rozpowszechnił się w całej Europie. Przykładowo we Francji, zapoczątkowała go w XVIII wieku Maria Leszczyńska (żona króla Francji Ludwika XV), która choinkami udekorowała Wersal. Pomysł ten zaczerpnęła u samego źródła, czyli z Alzacji, gdzie mieszkała kilkanaście lat. Z czasem choinki zaczęły pojawiać się również wśród mieszczan oraz na wsiach.

 

Do Polski zielone drzewko zawitało w XIX wieku. W niektórych regionach Polski południowej pojawiły się dopiero po II wojnie światowej. Tradycję tę praktykowano głównie w miastach. Na wsiach choinkę zastępowała podłaźniczka, czyli nic innego jak dzisiejsze stroiki świąteczne. Była to kawałek gałęzi jodły, sosny bądź świerku ozdobiony różnymi dekoracjami. Dawniej zawieszano ją pod sufitem, dziś w tym miejscu wiesza się jemiołę. Tradycja zawieszania podłaźniczki utrzymała się na wsiach aż do lat 20 XX wieku. Zwyczaj ubierania choinki ma swoje korzenie we wcześniejszych obyczajach, a dokładniej w słowiańskiej tradycji dekorowaniu snopu zboża, zwanego Diduchem (dos. Dziad). Był to zwyczaj związany z obchodami Święta Godowego. Pierwszy skoszony podczas żniw snop żyta, owsa lub pszenicy był ustawiany w chacie na Boże Narodzenie i trzymany do Święta Trzech Króli. Snop był uważany jako talizman chroniący przed złymi mocami, ponadto miał zapewnić urodzaj na przyszły rok.

 

Dawniej drzewka przystrajano ciasteczkami, pierniczkami lub innymi wypiekami. Były to także: orzechy, rajskie jabłuszka, własnoręcznie wykonane ozdoby z bibuły, piórek, wydmuszek lub słomy. Oprócz tego, na gałązkach zapalano świeczki i zimne ognie. Współcześnie na choince pojawiają się raczej kolorowe bombki, cukierki, papierowe ozdoby, anielskie włosy, lampki elektryczne i wiele innych. Większość z tradycyjnych elementów dekoracji ma swoje symbole:

 

Jabłka: symbolizują rajską jabłoń, ma zapewnić zdrowie i urodę,

 

Orzechy: zawijane w sreberko symbolizują dobrobyt i siłę,

 

Łańcuchy: przypominają o zniewoleniu grzechem, a także umacniają rodzinną więź i chronią dom przed kłopotami,

 

Światełka: oznaka Chrystusa, kult zmarłych, ma bronić przed ciemnościami i złem. Symbol życia i nadziei. Dawniej w Izbach ogień płonął przez całą noc wigilijną, tak aby przychodzące dusze przodków mogły się ogrzać,

 

Gwiazda betlejemska: ma pomagać w powrotach do domu,

 

Dzwoneczki: oznaczają dobra nowinę i radość,

 

Aniołki: opiekują się domem.

 

1433848_91782880

 

JAK POMYSŁOWO UDEKOROWAĆ CHOINKĘ?

 

Jak mówi znane przysłowie-co kraj to obyczaj. Jeżeli mówimy o dekorowaniu drzewek na Boże Narodzenie, w różnych krajach wygląda to inaczej. U Włochów na choince znajdziemy między innymi złote orzechy, czy laleczki. Niemcy poza bombkami dekorują drzewka między innymi drewnianymi zabawkami.

 

Nasze zwyczaje i upodobania odnośnie wystroju różnią się, lecz w wielu domach choinka co roku wygląda tak samo, bądź bardzo podobnie. Po świętach ozdoby chowamy do pudełek i przy kolejnych świętach ponownie te upiększamy nimi drzewka. Może warto coś zmienić? Oczywiście, nie chodzi o to aby co roku kupować nowe dekoracje. Czasem wystarczy jednak dokupić kilka elementów (szczególnie tych rzucających się w oczy np. łańcuch lub światełka), które nadadzą zupełnie nowy wygląd choince. Zawsze można własnoręcznie wykonać piękne ozdoby, które nie tylko będą dobrze wyglądać, lecz także będą napawały nas dumą. Ciekawym pomysłem jest przerabianie starych ozdób. Można nadać im zupełnie nowy wygląd,używając kolorowych papierów, koralików, brokatu, wstążek, materiałów, cekinów itp.

 

Głównymi kolorami, które dominują w naszych domach podczas Świąt Bożego Narodzenia są czerwień, zieleń, błękit oraz złoty i srebrny. Jednak warianty kolorystyczne coraz bardziej się zmieniają – Polacy odchodzą od tradycji. Najczęściej drzewko ma komponować się z wnętrzem mieszkania i resztą wystroju. Drzewko wygląda znacznie lepiej kiedy występuje na nim mniejsza ilość kolorów. Możemy wybrać dwa np.: srebrny i granatowy. Nie musimy również zapełniać każdej gałązki drzewa –minimalizm równie przynosi doskonałe efekty!

 

1408807_97817610

 

Choinka to bardzo istotny element Świąt. Przystraja nasze domy, jest symbolem życia oraz nadaje świąteczną atmosferę.Z czym jeszcze nam się kojarzy? Oczywiście ze świątecznymi prezentami, które kładziemy pod nią, aby później obdarować nimi bliskich. Poza tymi elementami, ważny jest również moment samego ubierania drzewka. Zazwyczaj robimy to z rodziną, dzięki czemu możemy wspólnie spędzić czas i razem przygotować się do wieczerzy wigilijnej.

 

Weronika Kantor, ekspert z firmy WyjątkowyPrezent.pl

Scroll to Top